İZMİR İKTİSAT KONGRESİ
23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan TBMM, 2 Mayıs 1920’de 11 bakandan oluşacak hükümetin kurulması ile ilgili kanunu kabul etmiştir.
Gazi Mustafa Kemal, cumhuriyetin ilanından sonra, Lozan Barışı’nı takip eden günlerde iktisadi durumu görüşmek ve alınacak önlemleri tespit etmek için 17 Şubat 1923’te İzmir İktisat Kongresi’ ni açmıştır.
Türkiye’nin çiftçi, tüccar, sanayi ve işçi zümrelerinden seçilen 1135 üyenin katıldığı bu kongrede bu grupların hazırladığı “Misak-ı İktisadî Esasları” tartışıldı ve kabul edildi. Türkiye İktisat Kongresinin en önemli kararları şunlardır;
l Hammaddesi yurt içinde yetişen veya yetiştirilebilen sanayi dalları kurulması gerekmektedir. El işçiliğinden ve küçük imalattan süratle fabrikaya veya büyük işletmeye geçilmelidir.
l Devlet yavaş yavaş iktisadi görüşleri de olan bir organ haline gelmeli ve özel sektörler tarafından kurulamayan teşebbüsler devletçe ele alınmalıdır. Özel teşebbüslere kredi sağlayacak bir Devlet Bankası kurulmalıdır.
l Dış rekabete dayanabilmek için sanayinin toplu ve bütün olarak kurulması gerekir.
l Yabancıların kurdukları tekellerden kaçınılmalıdır. Sanayinin teşviki ve milli bankaların kurulması sağlanmalıdır.
l Demiryolu inşaat programına bağlanmalıdır. İş erbabına amele değil, işçi denmelidir. Sendika hakkı tanınmalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin 1923-1929 dönemi ekonomi politikasına damgasını vuran İzmir İktisat Kongresi’nin oy birliği ile alınmış kararlarından biri de 1925’te aşarın (toprak ürünlerinden alınan vergi) kaldırılmasıdır. Aşar, bütçenin gelir kaleminde önemli bir yer tutmaktaydı.
Tam 100 Yıl sonra 15-21 Mart 2023 tarihleri arasında İzmir’de “Yeniliğe Davet” başlığıyla gerçekleştirilen İkinci Yüzyılın İktisat Kongresine 180 kurumu temsil eden ve Türkiye’nin her bölgesinden gelen 500’ü aşkın delege ve 200’den çok uzman dahil oldu.
Ve sonuç bildirgesi 21 Mart 2023 günü delegelerin oyları ile kabul edildi. İşçi bildirgesinde 16 ilke ve 51 karar, çiftçi bildirgesinde 18 ilke ve 62 karar, sanayici, tüccar ve esnaf bildirgesinde ise 27 ilke ve 98 karar bulunuyor. Söz konusu kararları okumaya vakit ayırabilirseniz bir kez daha görülecektir ki, 100 yıl önce alınmış kararlar 100 yıl sonra da geçerliliğini koruyor.
Geçmiş yüzyılın kuşağı olarak iyi bir sınav veremediğimiz ortada. Yüreğimizde asla ölmeyecek elbette ama yetmez, yetmedi de. Okumadık, anlamadık, sahip çıkmadık.
Çoğunun beğenmediği yeni yüzyılın gençlerinde, gençlerin bize benzemiyor olmasında umudum. Yaşasın Cumhuriyet.
Saygılarımla,
Av. Esin BERKER
Yukarıdaki yazım ilk olarak 30.10.2023 tarihinde https://www.ekohaber.com.tr/izmir-iktisat-kongresi-makale,82090.html adresinde paylaşılmıştır.